د فلسطینیانو د ملکي دفاع یوې ډلې نن پنجشنبې له ملګرو ملتونو وغوښتل چې د غزې په یوه روغتون کې د هغه څه په اړه دې چې دې ډلې ترسره شوي جنګي جنایتونه بللي، پلټنه وکړي.

دې ډلې ویلي، وروسته له هغې چې اسراییلي سرتېري د روغتون له ودانۍ ووتل، شاوخوا ۴۰۰ جسدونه له ډله‌ییزو قبرونو څخه راایستل شوي دي.

د ملکي دفاعي ځواک په نوم دې ډلې په یوه خبري کنفرانس کې پرته له دې چې کوم شواهد وړاندې کړي وویل، داسې قضیې شته چې په ناصر روغتیایي مرکز کې ځیني ناروغان د جراحۍ پر مهال چې د عملیاتو جامې یې په ځان کې وې، ځای پرځای وژل شوي دي.

د رویټرز خبري آژانس د راپور له مخې وروسته له هغې چې اسرایي ځواکونه د خان یونس له ښاره ووتل، فلسطیني چارواکو وویل چې د غزې د مرکزي برخې په لوی روغتیایي مرکز، ناصر روغتون کې د سلګونو کسانو مړي له ډله‌ییزو قبرونو راایستل شوي دي.

د اسراییل پوځ ویلي، هغه ادعا چې فلسطینیان وایي چې د اسراییلو دفاعي ځواکونو مړي ښخ کړي، بې اساسه او بې بنسټه دي.

ملګري ملتونه وایي، تېر۲۰۲۳م کال په نړۍ کې نژدې ۲۸۲ میلیون وګړي له شدیدې لوږې سره مخامخ وو.

د خوراکي موادو د بحران په اړه نړیوال راپور کې چې پرون چهارشنبې خپور شوی، ویل شوي چې د افغانستان په ګډون د نړۍ په ۵۹ هېوادونو او سیمو کې کې ډېر خلک د خوراکي موادو له زښت کمښت سره مخامخ دي.

د دې راپور له مخې په ۳۹ هېوادونو او سیمو کې له ۳۶ میلیونه زیات کسان د شدیدې لوږې له بېړني حالت سره چې د قحطۍ څلورمې درجې ته یو ګام ورنژدې ده، مخامخ دي.

خوړو ته د اړو کسانو دوه پر درېیمه برخه یې د افغانستان او سودان وګړي یاد شوي.

د ملګرو ملتونو د مرستندویه ادارو د اټکل له مخې په روان ۲۰۲۴م کال کې هم ۲۳ میلیونه افغانان بشري مرستو ته اړتیا لري او ۱۷ میلیونه افغانانو ته د خوراکي موادو په ګډون د اړنیو مرستو رسولو لپاره درې میلیارد ډالرو ته اړتیا ده.

د طالبانو ضد د ملي مقاومت په نوم جبهې په ایران کې له توقیفه د خپلو څلورو غړیو د خوشې کېدو خبر ورکړی دی.

دې جبهې پرون چهارشنبې په یوه خپره کړې اعلامیه کې ویلي چې دوی د ناسم پوهاوي پر اساس نیول شوي وو.

دغه کسان چې نومونه یې نه دي ښودل شوي، د روان کال د وري یا حمل په ۱۷ د اسلامي دولت سخت دریځې ډلې یا داعش د غړیتوب په تور د ایران په کرج ښارکې پولیسو نیولي وو.

د حماس یوه جګپوړي چارواکي د اسوشتید پرس آژانس ته ویلي چې دا ډله چې متحده ایالات او اروپایي ټولنه یې یوه ترهګره ډله بولي، چمتو ده له اسراییل سره یو پنځه کلن یا له هغه زیات اوربند وکړي، وسله پرځمکه کېږدي او پر یوه سیاسي ګوند بدل شي خو په دې شرط چې که د ۱۹۶۷ کال مخکې پولو پر اساس یوه خپلواکه فلسطیني دولت جوړ شي.

د خلیل الحیا په نوم دغه چارواکي دغه څرګندونې پرون چهارشنبې داسې مهال کړي چې د حماس او اسراییل ترمنځ د یوه اوربند لپاره خبرې له څو میاشتو راهیسې په ټپه ولاړې دي.

داسې ښکاري چې دغه وړاندیز چې حماس ځان بې وسلې کوي، د دې ډلې له لوري چې په ښکاره یې د اسراییل د له منځه وړلو ژمنه کړې، د پام وړ امتیاز دی چې ورکوي یې.

نن پنجشنبې د اپریل ۲۵ د ملاریا له ناروغۍ سره د مبارزې نړیواله ورځ ده.

د روغتیا نړیوال سازمان، WHO نن په خپله ایکس پاڼه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې د ملاریا په وړاندې د مبارزې نړیواله ورځ یو فرصت دی چې د دغې ناروغۍ د مخنیوي او کنټرول لپاره د دوامداره پانګونې او سیاسي ژمنتیا پر اړتیا تاکید وشي.

دې سازمان ویلي چې په وروستیو کلونو کې د ملاریا د خپراوي مخه یو څه ډب شوې ده.

تر دې مخکې د ملګرو ملتونو پراختیایي ادارې ویلي وو چې د افغانستان ۲۷ سلنه وګړي په هغو سیمو کې اوسي چې په ملاریا ناروغۍ د اخته کېدو خطر پکې زیات دی.

دې ادارې وضعیت ته په پام د ملاریا ناروغي په افغانستان کې د عامه روغتیا یوه ستونزه بللې وه.

ملاریا هغه وژونکي ناروغي ده چې معمولاً د اوړي په تودو موسمونو کې د یوه غوماشي د چیچلو په وسیله بل کس ته سرایت کوي.

د بې پولې خبریالانو ټولنې، RSF په افغانستان کې د څلورو خبریالانو د خوشې کیدو او دوو خصوصي ټلویزیوني چینلونو د فعالیت د بېرته پیلولو غوښتنه وکړه.

دې ټولنې ویلي چې دغه خبریالان او رسنۍ په تېرو څو اوونیو کې په دې هېواد کې د مطبوعاتو د ازادۍ په وړاندې د طالبانو د وروستیو ځپونکو اقداماتو قرباني شوي دي.

د بې پولنې خبریالانو د ټولنې په وینا، د راډیو څلور خبریالان په وروستیو څه باندې دوو اونیو کې د افغانستان په دوو مختلفو ولایتونو کې نیول شوي.

پر درېیو نیول شویو خبریالانو تور پورې شوی چې موسیقي یې خپروله او د خپرونو په مهال یې له ښځینه اوریدونکو ټیلفوني تماسونه ترلاسه کول.

طالبانو دغه راز تیره اونۍ د نور او بریا په نومونو دوه خصوصي ټلویوني چینلونه په دې تور چې ملي او اسلامي ارزښتونوته یې درناوی نه کاوه، بند کړل.

د جنوبي آسیا لپاره د بې پولې خبریالانو د ټولنې مشرې سیلیا میرسیر په یوه بیان کې وویل چې د مجازاتو دغه وروستۍ پرېکړې پر رسنیو د طالبانو د ځپونکو اقداماتو یوبل ګوزار دی او له طالبانو غواړي چې سمدستي دې څلور خبریالان خوشې او دوو ټلویزیوني چیلنونو ته بیرته د فعالیت د پیلیدو اجازه ورکړي.

د پولې خبریالانو ټولنې ویلي چې په تېر۲۰۲۳ کال کې چې افغانستان د ۲۰۲۳ کال د مطبوعاتو د ازادۍ په نړیوال نوملړ کې د ۱۸۰ هېوادونو په منځ کې ۱۵۲ ځای درلود، په دې هېواد کې لږترلږه ۲۵ خبریالان نیول شوي وو.

نن د افغانستان په ۲۴ ولایتونو کې د بارانونو د ورېدو اټکل شوی دی.

د طالبانو د ترانسپورټ او هوایي چلند وزارت د هواپېژندنې ریاست وایي چې په هرات، فراه، نیمروز، هلمند، کندهار، زابل، خوست، پکتیا، لوګر، غزني، دایکندي، ارزګان، غور، بادغیس، فاریاب، جوزجان، سرپل، بغلان، پنجشیر، ننګرهار، کونړ، نورستان، بدخشان او تخار ولایتونو کې د سختونو ورښتونو امکانات شته.

دغو ورښتونو ته بزګران خوشاله دي او خلک وایي چې له دې سره به د ځمکې لاندې اوبو کچه لوړه شي، خو بل لور ته په وروستیو څو اونیو کې ورښتونو او ورسره سېلونو په افغانستان کې د لسګونو کسانو ژوند اخیستی او په اکثر ولایتونو کې یې مالي زیانونه اړولي دي.

د روسیې د ماشومانو د حقونو کمېشنرې له اوکراین سره د ماسکو د یرغل له امله د بې ځایه شویو شاوخوا پنځوسو ماشومانو د تبادلې د یوه تړون خبر ورکړ.

ماریا لووا بیلووا پرون وویل چې نهه ویشت ماشومان به اوکراین ته وسپارل شي او نولس به روسیې ته واستول شي.

لووا بیلوا زیاته کړه چې دا موافقه په دوحه کې له اوکرایني لورې سره د خبرو پرمهال شوې ده، خو د اوکراین د بشري حقونو کمېشنر دیمیترو لوبینیتس فرانس پریس اژانس ته وویل چې دی دا خبر نه شي تاییدولی.

د خیبر پښتونخوا د خیبر سیمې په بره باړه کې د پاکستان پر امنیتي ځواکونو چاودنه شوې ده چې لږ تر لږه ۱۵ سرتېري یې ټپیان کړي دي.

په خیبر ضلع کې د ملېشه ځواک یوه چارواکي د خپل نوم پټ ساتلو په شرط د ازادي راډیو مشال څانګې ته د دې پېښې تایید وکړ او څرګنده یې کړه چې پرون د فرنټیر کور د یوسل اوشپږم کنډک پر کاروان د سړک د غاړې بم چاودلی.

د دغه چارواکي په وینا، په ټپيانو کې ۳ جګپوړي افسران او ۱۲ سرتیري دي چې د درملنې لپاره روغتون ته رسول شوي دي.

د دې چاودنې مسوولیت تر دې دمه چا نه دی منلی.

له افغان شخصیتونو سره د طالبانو د حکومت د اړیکو کمېسیون وایي، د دې کمېسیون له جوړېدو راهیسې تراوسه پورې ۸۳۹ افغان شخصیتونه خپل هېواد ته را ستانه شوي او له خپلو کورنیو خپلوانو سره ارام ژوند کوي.

د طالبانو تر کنټرول لاندې باختر اژانس د راپور له مخې، دې کمېسیون پرون چهارشنبې په یوه بیان کې یو ځل بیا په بهر او په ځانګړې توګه؛ په ګاونډیو هېوادونو کې له مېشتو افغانانو چې په تېر حکومت کې یې نظامي او ملکي دندې ترسره کړې، غوښتنه کړې چې په ډاډه زړه دې خپل هېواد ته را ستانه شي، ځکه د دوی په ادعا ژوند ته یې هیڅ ګواښ نشته.

د کمېسیون په وینا، دوی کولای شي په خپل هېواد کې د نورو افغانانو په څېر خوندي ژوند وکړي او د خپل هېواد په ابادۍ کې ونډه واخلي.

له افغان شخصیتونو سره د تماس کمېسیون بهر میشتو افغانانو ته د بېرته ستنېدو ډاډ داسې مهال ورکوي چې له هېواده بهر؛ په تیره په ګاونډیو هېوادونو، پاکستان او ایران کې د پخواني حکومت یو شمېر پوځیانو او کارکوونکو له ازادي راډیو سره په خبرو کې اندېښنه څرګنده کړې چې که بېرته افغانستان ته ستانه شي یا یې کوربانه هېوادونه په زوره واستوي، هلته به یې ژوند خوندي نه وي.

د ملګرو ملتونو د شمیرو له مخې، د ۲۰۲۱ کال د اګسټ له میاشتې وروسته چې طالبان پر افغانستان بیا واکمن شول، له ۶ لکه زیاتو افغانانو پاکستان ته پناه وړې چې اکثره یې د امنیتي اندېښنو له امله نه غواړي بیرته افغانستان ته ستانه شي.